|
|
|
|
Portal Prognozno-izveštajne službe zaštite bilja > Region Sombor
|
| Sajt za objavljivanje priloga sa područja Regionalnog centra Sombor. |
1.11.2023
Na području delovanja RC Sombor setva ozimog ječma je zbog nepovoljnih vremenskih uslova (nedostatak padavina) na najvećem delu površina obavljena u drugoj dekadi oktobra te se ječmovi nalaze u fenofazi razvijena 1-2 lista ( BBCH 11-12).
Vizuelnim pregledom useva na punktu Apatin registrovano je prisustvo simptoma mrežaste pegavosti ječma (prouz. Pyrenophora teres). Simptomi su registrovani na obodnom delu parcele, na 5 % biljaka.
 
velika slika velika slika
 
velika slika velika slika
Mrežasta pegavost se javlja svake godine ali u zavisnosti od uslova sredine i osetljivosti sorte zavisi i intenzitet napada.
Prvi simptomi se ispoljavaju u vidu nekrotičnih pega ili crta, koje se spajaju i dobijaju mrežasti izgled. Jače obolelo lišće propada, i to obično posle klasanja ječma.
Glavni izvor inokuluma su zaraženi ostaci ječma i nekih trava pa je zbog toga potrebno voditi računa o pravilnoj plodosmeni useva u narednim godinama. Pored ovog načina prenošenja, gljiva se prenosi i zaraženim semenom.
Vremenski uslovi (u najavi česte padavine, prisutne temperature vazduha) kao i činjenica da je na određenom delu površina obavljena setva nedeklarisanim semenom, pogodovaće pojavi i širenju simptoma ovog oboljenja.
RC Sombor nastavlja i u narednom periodu da prati stanje u usevima ozimog ječma. 7.10.2023
Na području delovanja RC Sombor, vizuelnim pregledima parcela i uvratina registrovano je prisustvo aktivnih rupa od glodara- poljskog miša (Apodemus sylvaticus) i poljske voluharice ( Microtus arvalis).
U odnosu na prošli mesec kada je na parcelama i uvratinama brojnost aktivnih rupa od poljskih glodara bila vrlo niska i niska (kategorije brojnosti I i II) sada je brojnost aktivnih rupa na parcelama u kategoriji niske brojnosti (za poljsku voluharicu 10-500/ha a za poljskog miša 10/50/ha) dok je na lucerištima i u višegodišnjim zasadima brojnost u srednjoj kategoriji (kategorija III).
Vremenski uslovi (topla jesen, odsustvo padavina) kao i prisustvo izvora hrane na parcelama pogoduju povećanju brojnosti ovih štetočina. Trenutno je uljana repica ugrožena od napada poljskih glodara i registrovano je migriranje glodara sa uvratina na novoposejane parcele. U narednom periodu očekuje nas i setva ozimih strnina pa se proizvođačima preporučuje da obrate pažnju na prisustvo glodara kako na parcelama tako i na uvratinama.
Kao preventivne mere preporučuje se i zaoravanje žetvenih ostataka, košenje površina oko parcela i na uvratinama kako bi se omogućio pristup predatorima sitnih glodara.
Na parcelama na kojima je registrovano prisustvo aktivnih rupa, preporuka je primena registrovanih rodenticida ukoliko je primećena brojnost aktivnih rupa u II kategoriji.
Kategorije brojnosti:
|
Kategorija |
Opis brojnosti |
Broj rupa /ha |
|
poljska voluharica |
poljski miš
|
|
I |
Vrlo niska |
do 10 |
do 10 |
|
II |
Niska |
10-500 |
10-50 |
|
III |
Srednja |
500-5000 |
50-500 |
|
IV |
Visoka |
5000-20000 |
500-2000 |
|
V |
Vrlo visoka |
20000-50000 |
2000-10000 |
 
velika slika velika slika
 
velika slika velika slika
velika slika 21.9.2023
Na području delovanja RC Sombor vizuelnim pregledima višegodišnjih zasada, kao i parcela pod lucerkom i okopavinama, registrovana je povećana brojnost i aktivnost poljskih glodara (poljski miš - Apodemus sylvaticus i poljska voluharica - Microtus arvalis). U usevima okopavina brojnost aktivnih rupa je niska, dok je u višegodišnjim zasadima, u lucerištima, na uvratinama brojnost visoka.
 
velika slika velika slika
 
velika slika velika slika
 
velika slika velika slika
Za sada, primena registrovanih rodenticida (na bazi cink-fosfida) opravdana je u višegodišnjim zasadima, lucerištima i na uvratinama gde se prilikom pregleda utvrdi prisustvo aktivnih rupa.
Pored ovoga preporučuje se i zaoravanje žetvenih ostataka i košenje površina oko parcela i na uvratinama kako bi se omogućio pristup predatorima sitnih glodara.
Posebnu pažnju treba posvetiti parcalema pod izniklom uljanom repicom jer se očekuje migracija glodara na ove površine. 29.8.2023
Na području delovanja RC Sombor u toku su pripreme za setvu uljane repice, koja se očekuje u narednim danima.
Pred samu setvu, zbog prisustva štetnih organizama koji prate proizvodnju uljane repice, proizvođačima se preporučuje da sprovedu nekoliko preventivnih mera koje za cilj imaju njihovu kontrolu:
· plodored (izbegavati gajenje uljane repice na istoj parceli 4-5 godina; zbog zajedničkih bolesti suncokret, soja, slačica nisu dobri predusevi pa prednost dati strnim žitima kao predusevu, zatim ranom povrću i krompiru )
· prostorna izolacija,
· suzbijanje korova (naročito iz familije krstašica),uništavanje samoniklih biljaka ,
· izbalansirano đubrenje ,
· mere koje obezbeđuju ujednačeno i brzo nicanje.
Najznačajniji štetni organizmi u proizvodnji uljane repice:
-Repičina lisna osa -Athalia rosae
 
imago pagusenica
-buvači Phylotreta spp
velika slika
-velika i mala repičina pipa Ceutorynchus spp
velika slika
-repičin sjajnik Melighetes aeneus
velika slika
-pipa repičine ljuske Ceutorynchus assimilis
velika slika
-suva trulež-prouz Phoma lingam
velika slika
RC Sombor i u ove godine nastavlja da prati stanje u usevima uljane repice na svom terenu i na vreme će signalizirati o momentima za pravovremenu primenu sredstava za zaštitu useva. 24.8.2023
Na području delovanja RC Sombor usevi kukuruza se, u zavisnosti od datuma setve, nalaze u fazi od cvetanja, polinizacije do sazrevanja .
Vizuelnim pregledom useva kukuruza šećerca, na punktu Gakovo, registrovano je prisustvo parazitiranih jajnih legala kukuruznog plamenca (Ostrinia nubilalis)od strane parazitne osice Trichogramma spp.
 
velika slika velika slika
Ove parazitne osice jedan deo života , kao odrasle jedinke, provode kao slobodni organizmi. Grugi deo života , od jajeta do odraslih jedinki provode kao paraziti i to u jajima drugih insekata . Na našem proizvodnom području ove osice najčešće parazitiraju jajna legla kukuruznog plamenca i raznih sovica.
U jajna legla ženke osica polažu jaja i u njima se razvijaju do odraslih jedinki.
Jajna legla koja su parazitirana su crna i u njima se mogu uočiti različiti razvojni stadijumi ove osice.
 
velika slika velika slika
velika slika
Dinamika polaganja jajnih legala kukuruznog plamenca i dinamika parazitiranja od strane osice Trichogramma prikazana je u tabeli:
|
Datum pregleda |
br pregledanih bilj |
br registrovanih jajnih legala |
br sveže položenih jajnih legala |
br parazitiranih jajnih legala |
|
01.08. |
100 |
1 |
1 |
0 |
|
05.08. |
10 |
10 |
0 |
|
09.08. |
12 |
12 |
0 |
|
14.08. |
18 |
16 |
2 |
|
18.08. |
20 |
10 |
10 |
|
23.08. |
75 |
5 |
70 |
Imajući u vidu ovako visoku aktivnost parazitnih osica, proizvođačima se preporučuje da prilikom izbora insekticida za suzbijanje kukuruznog plamenca i kukuruzne sovice daju prednost onim insekticidima koji ne deluju štetno na ove korisne insekte.
11.8.2023
Na području delovanja RC Sombor u toku je berba bresaka, malina i kupina. U lovnim klopkama sa mirisnim atraktantom postavljenim u zasadima maline u proteklom periodu registrovano je povećanje brojnosti imaga azijske voćne mušice Drosophila suzukii.
Ženka polaže jaja na zrele plodove tako što testerastom legalicom zaseče pokožicu ploda i u plod ubaci jaje. U zavisnosti od temperature, u proseku za 7-10 dana, pile se larve. Napadnuti plodovi ubrzano propadaju i podložni su truljenju.
U cilju smanjenja populacije ove štetočine preporučuje se sprovođenje sledećih mera:
- postavljanje velikog broja lovnih klopki radi izlovljavanja odraslih jedinki (plastične flaše zapremine 1,5 l sa napravljena 3 otvora sa jedne strane i prorezom za širenje mirisa sa druge strane). U napravljene klopke se sipa 1,5 dl crnog vina, 1,5 dl jabukovog sirćeta i par kapi deterdženta za sudove. Napravljene klopke treba postaviti po obodima, na razmak 2-3 m i unutar parcela na rastojanje od 5m.
-održavanje ivica parcela i ukljanjanje biljnih vrsta koje mogu biti domaćini ovoj štetočini poput divlje kupine, zove, džanarike i dugih divljih vrsta voća. -krčenje napuštenih voćnih zasada
Na području delovanja RC Sombor zasadi vinove loze se u zavisnosti od sortimenta, nalaze u fenofazi od zatvaranja grozda do početka sazrevanja bobice:početak šarka (BBCH 79-81).
Na žutim lepljivim klopkama, postavljenim na punktovima Riđica i Kljajićevo, registruje se prisustvo imaga cikade Scaphoideus titanus , koja je vektor fitoplazme zlatastog žutila vinove loze Flavescence doree.
velika slika
Vizuelnim pregledom zasada registrovani su simptomi koji ukazuju na prisustvo ove fitoplazme.
Simptomi zaraze fitoplazmom Flavescence doree na vinovoj lozi su:
- kasnije kretanje vegetacije na proleće ili potpuno izostajanje kretanja vegetacije
- -promena boje lista- kod crnih sorti ljubičasta do crvena, kod belih sorti zlatnožuta
- savijanje spoljašnjih ivica lista prema naličju
- skraćene internodije na zaraženim lastarima
- pojava rehuljavih grozdova koji zaostaju u razvoju u odnosu na zdrave
- -odsustvo lignifikacije zaraženih lastara
Mere kontrole ovog oboljenja su:
- sanitarni pregled zasada
- uklanjanje zaraženih čokota
- uništavanje rezervoara fitoplazme (divlja loza, korovi)
- uništavanje napuštenih vinograda kao potencijalnih izvora zaraze
- suzbijanje vektora, cikade S. titanus o čemu je RS izvestio u dva navrata: 26.6.2023 i 10.7.2023. 10.7.2023
Na području delovanja RC Sombor , na velikom broju biljnih vrsta (paprika, paradajz, soja, šećerna repa, vinova loza, leska ) registrovani su svi razvojni stadijumi stenica-zelene povrtne (Nezara viridula) i braon mramoraste (Halyomorpha halys) i u toku je njihovo piljenje.
Halyomorpha halys -braon mramorasta stenica je izraziti polifag. Ova štetočina prezimljava u stadijumu odraslog insekta. U proleće se dopunski hrani i nakon parenja polaže jaja (od juna do kraja avgusta), jaja su u početku beličasta, položena u grupice na naličju lista. Mlade, tek ispiljene larve se drže na okupu, ali posle prvog presvlačenja kreću u aktivnu potragu za hranom. Štete nanose tokom cele vegetacije.
Štete pričinjavaju i larve i imaga sisanjem biljnih sokova iz nadzemnih delova biljaka. Simptom napada su sitni, okrugli ubodi koji kasnije prerastaju u nekrotične pege. U slučaju jačeg napada može doći do opadanja plodova i potpunog gubitka prinosa.
 
H.halys u kukuruzu jaja H.halys na soji
larva H.halys na vinovoj lozi
Nezara viridula- zelena (povrtna) stenica prezimljava u stadijumu imaga. U proleće, pri temperaturama vazduha iznad 10°C, imago počinje da se hrani, kopulira i polaže jaja. Ženka polaže 30-130 jaja u gomilice na naličje lista i to na gornje delove useva. Prvi larveni stupanj ostaje na leglu, ne hrani se dok sa ishranom počinje tek drugi larveni stupanj razvića. Štete nanose i larve i imaga sisanjem biljnih sokova.
Zelena povrtna stenica spada u grupu polifagnih štetočina ali se sreće najčešće u usevima povrća (paradajz, paprika, krompir, boranija) ali i u usevima soje, kukuruza i u zasadima voća i vinove loze. Hrani se svim delovima biljaka ali primarno plodovima. Napadnuti plodovi gube tržišnu vrednost dok napadnute biljke zaostaju u porastu, što dovodi do opadanja plodova.
 
jaja N.viridula na soji larva N.viridula na soji
U usevima u kojima je registrovano prisustvo stenica za sada su brojnosti niske ali se poljoprivrednim proizvođačima preporučuje pregled useva i ukoliko se utvrdi njihovo prisustvo preporučuje se primena insekticida iz grupe piretorida (a.m. deltametrin i lambda-cihalotrin) ali voditi računa o karenci primenjenog insekticida.
RC Sombor nastavlja da prati prisustvo stenica na području svog delovanja i blagovremeno će dati signal za njihovo suzbijanje u ugroženim usevima/zasadima.
Na području delovanja RC Sombor usevi kukuruza se, u zavisnosti od datuma setve, nalaze u fenofazi od razvoja lista ( 9 i više listova razvijeno) do početka cvetanja ( kraj pojave metlice:metlica potpuno izrasla i odvojena) – BBCH 19-59.
Vizuelnim pregledom useva registrovano je prisustvo cikade Reptalus panzeri, koja je vektor Stolbur fitoplazme, prouzrokovača Crvenila kukuruza.
Ova cikada ima jednu generaciju godišnje. Prezimljava kao larva koja se hrani na korenu pšenice.Po žetvi pšenice odrasle jedinke prelaze na kukuruz gde se hrane floemskim sokovima. Ženke polažu jaja na koren kukuruza na kome se ispiljene larve hrane. Ukoliko se posle kukuruza poseje pšenica larve cikade neometano nastavljaju svoj razvoj.
Početni simptomi se mogu videti krajem jula u vidu crvenila glavnog nerva na listu koji je iznad klipa. Kasnije se crvena boja širi i na ostatak lista. Simptomi se mogu videti i na stablu i na komušini. Usled jače zaraze može doći i do sušenja cele biljke. Kod zaraženih biljaka klip je deformisan, zrna su sutnija i štura.
Plodored je najznačajnija mera u cilju suzbijanja crvenila kukuruza, odnosno izbegavanje setve pšenice na parcele na kojima je predusev kukuruz jer se na taj način onemogućava dalji razvoj cikade i mogućnost pojave crvenila kukuruza u narednoj sezoni. 16.6.2023
Na području delovanja RC Sombor, usevi soje se nalaze u fenofazi od razvijene treće troliske do početka cvetanja.
Vizuelnim pregledom useva registrovano je prisustvo
-larvi stričkovog šarenjaka (Vanessa cardui) na pojedinačnim biljkma kao i oštećenja koja su nastala njihovom ishranom na 2-4 % biljaka
 
velika slika velika slika
-larvi sovice gama (Autographa gamma) na 2 % biljaka dok je procenat oštećenja na bijlkama do 5.
I stričkov šarenjak i gama sovica su štetočine koje se hrane lišćem i u većim brojnostima mogu da izazovu golobrst.
Trenutna brojnost ne iziskuje primenu unsekticida, a RC Sombor nastavlja da prati stanje u usevima soje i u narednom periodu. |
|
|
|
|
|
|
|
|