24.8.2023
Vizuelnim pregledom useva lucerke, soje, suncokreta, paprike, registrovane su odrasle jedinke poljske stenice ( Lygus spp. ), na do 10% biljaka.
poljska stenica na paprici
Poljske stenice su polifagne štetočine, domaćini su na više od 300 biljnih vrsta, a u našim krajevima najviše naseljavaju lucerku, uljanu repicu, soju, suncokret, kao i povrtarske useve.
Prezimljavaju kao odrasle jedinke, ispod biljnih ostataka. Ženke polažu pojedinačna jaja, retko u grupama. Larve(nimfe), liče na odrasle jedinke, jedino nemaju krila. Najzastupljenija vrsta ovog roda je Lygus rugulipennis. Štete prave i larve i odrasle jedinke, hraneći se biljnim delovima. Izazivaju hlorozu biljaka, jer svojim usnim aparatom za sisanje, prouzrokuju sušenje i uvenuće listova, a kasnije i celih vršnih izdanaka. Seme napadnuto od stenica nema vitalnost, šturo je, a cvetovi prestaju biti interesantni pčelama, tako da izostaje oprašivanje. Njihova brojnost zavisi od agroekoloških uslova. Odgovaraju im suva i topla leta i najviše ih ima na korovima i višegodišnjim leguminozama.
Poljske stenice imaju prirodne neprijatelje iz roda Orius i Nabis, ali njihova brojnost nije dovoljna da bi se uspostavila biološka ravnoteža, tj. neophodne su i mehaničke mere za smanjenje njihove populacije u smislu uništavanja korova, uklanjanja biljnih ostataka, ranog košenja useva ( lucerka ).
Brojnost poljskih stenica ne ugrožava biljke domaćine, pa se za sada hemijske mere ne preporučuju. 19.8.2023
Na području delovanja RC Vrbas, u usevima soje i paprike, uočeno je cikade Eupterix atropunctata.
cikada na soji
cikada na paprici
Ova cikada je rasprostranjena u Evropi, Aziji, severnoj Africi i severnoj Americi.
Dužina tela odraslih jedinki je 3,1-3,7 mm. Žute ili tamno zelene boje je, sa potpuno crnim ili smeđe crnim pegama. Trbuh im je crn, sa žutim nogama.
Ima više biljaka domaćina iz familije Solanacae, Amaranthaceae, Aliacae, Apiacae, Fabacae, Lamiaceae, Ranunculaceae, Scrophulariaceae, Urticaceae.
Prezimljava u zemljištu, u stadijumu larve, na podzemnim organima biljaka domaćina. Po parenju, ženke svakog dana polažu po 2-8 belih poluprovidnih jaja na naličje lišća. Embrionalno razviće traje 9-10 dana, a razviće larvi 18-21 dan.
Ova cikada je potencijalni je prenosilac fitoplazmi Aster yellows i Candidatus Phytoplasma solani (Stolbur). S obzirom na veliki broj domaćina ove cikade, pre svega korova, kao jedna od najvažnijih mera borbe je upravo uništavanje korova (poponac, štir, palamida i dr.) kao potencijalnih rezervoara virusa.
Suzbijanje cikade Eupterix atropunctata se za sada ne preporučuje. 3.8.2023
Na području delovanja RC Vrbas, usevi kukuruza, se nalaze u različitim fazama razvoja ploda, od rane mlečne zrelosti, do sva zrna dostigla krajnju veličinu (BBCH 73-79 ).
Vizuelnim pregledom useva kukuruza na više lokaliteta, prvenstveno na ivičnim delovima parcele, uočeni su simptomi napada običnog paučinara, (Tetranichus urticae). Na naličju lišća, registrovana su jaja, larve i odrasle jedinke običnog paučinara.
usev kukuruza napadnut od običnog paučinara
simptom napada običnog paučinara
Ova veoma štetna grinja napada veliki broj biljnih vrsta (do 300 registrovanih). Štete pravi larve i odrasle jedinke hraneći se biljnim sokovima na naličju listova. Takav način ishrane utiče na smanjenje intenziteta fotosinteze, a kao posledica toga, može doći do sušenja i propadanja lisne mase. Na mestima ishrane, na naličju lista, formira se gusta paučinasta mreža.
Obični paučinar prezimi u stadijumu zimske ženke. Na proleće ishranu započinje na korovima. Ima više generacija godišnje, u zavisnosti od vremenskih uslova. Najpovoljnija temperatura za njihovu ubrzanu reprodukciju je oko 30˚C i relativna vlaga između 35 i 55% , kada broj generacija može biti do 12. 25.7.2023
Na području delovanja RC Vrbas, usevi kukuruza se nalaze u fazi cvetanja i razvoja ploda, gornji i donji delovi metlice u cvetanju, mlečni sadržaj zrna do 40% suve materije (BBCH 65-75).
Vizuelnim pregledom useva merkantilnog, semenskog i kukuruza šećerca, registrovano je prisustvo cikade Reptalus panzeri.
cikada kukuruza
Cikada Reptalus panzerii je vektor Stolbur fitoplazme koja prouzrokuje bolest crvenilo kukuruza.
Ova cikada ima jednu generaciju godišnje, prezimi kao larva u trećem stupnju razvoja na korenu pšenice. Ženka polaže jaja u blizini korena kukuruza, u zemlji, gde larve ranih stupnjeva nastavljaju svoju ishranu. Odrasle jedinke se pojavljuju u junu, julu i hrane se floemskim sokovima i na taj način zaražavaju biljke.
Glavni simptomi se manifestuju u vidu crvenila glavnog nerva lista kukuruza iznad klipa. Crvenilo se kasnije širi na ostali deo lista. Klipovi napadnuti od ove cikade su deformisani, zrna su štura ili nisu ni formirana. Zaražene biljke su uglavnom nepravilno raspoređene po parceli, a njihova brojnost varira u zavisnosti od stepena zaraze. Bolest se prenosi cikadama na druge biljke.
Cikada Reptalus panzeri ima veliki broj domaćina, naseljava staništa u blizini šuma, kao i žbunastu i drvenastu vegetaciju. Preferira kukuruz kao glavnu biljku domaćina, zbog ishrane imaga i mlađih larvenih stupnjeva. Posle skidanja useva kukuruza, cikada nastavlja svoj razvoj na pšenici. I zato je najvažnija mera kontrole crvenila kukuruza poštovanje plodoreda, tj. posle kukuruza ne sejati pšenicu, da bi se prekinuo ciklus razvoja ove cikade i tako smanjila njena brojnost, kao i suzbijanje korova na uvratinama, kanalima, poljskim putevima. Hemijske mere se ne preporučuju. 6.7.2023
Na području delovanja RC Vrbas, na većem broju biljnih vrsta (paprika, krompir, krastavac, soja, šećerna repa, kajsija) registrovani su svi embrionalni razvoji povrtne stenice (Nezara viridula) i braon mramoraste stenice (Halyomorpha halys).
odrasla jedinka povrtne stenice na soji
larve braon mramoraste stenice na kukuruzu
_JPG.jpg)
odrasla jedinka povrtne stenice na krompiru
Obe vrste stenica su invazivne, kosmopolitske vrste. Larve ovih štetočina prolaze kroz 5 razvojnih stupnjeva. Usni aparat im je podešen za bodenje i sisanje. Štete nanose i larve i imaga sisanjem biljnih sokova iz praktično svih nadzemnih delova biljaka. Usnim aparatom luče pljuvačku koja razara biljne proteine i koja ostaje u plodu. Nekrotično tkivo ispod epidermisa kod takvih plodova biva uništeno, a plodovi deformisani, što utiče na njihov kvalitet. U kukuruzu i soji, kao posledica napada navedenih stenica, može doći do pojave neobrazovanja semena. Na plodovima jabuka razara meso i na mestu uboda se stvara plutasto tkivo, koje podseća na „ gorke pege „.
Dobri su letači, veoma pokretljivi i skloni grupisanju, tako da brzo migriraju sa parcele na parcelu. Krajem leta, sa padom temperature, sakrivaju se u kuće, radne prostore i druga skrivena mesta radi prezimljavanja. Poznate su i dnevne migracije ovih štetočina kada se larve i odrasle jedinke nalaze na gornjim delovima biljaka kada ih treba i suzbijati. Tokom dana sa otopljavanjem premeštaju se u zaklon donjih delova biljaka, a mogu se naći i na zemlji. Za ljude su potpuno bezopasni.
Za sada, brojnosti povrtne i mramoraste stenice na području delovanja RC Vrbas, ne predstavljaju opasnost u usevima i zasadima u kojima se registruju plodovi koji dozrevaju. .
Dobru efikasnost u suzbijanju ovih stenica pokazuju insekticidi iz grupe piretroida. U usevima paprike i paradajza insekticid Scatto (a.m. deltametrin) je registrovan za suzbijanje zelene stenice. Karenca ovog insekticida u pomenutim usevima iznosi 3 dana.
RC Vrbas nastavlja sa praćenjem stenica u biljnoj proizvodnji i blagovremeno će obaveštavati proizvođače o potrebi njihovog suzbijanja u usevima i zasadima. 26.6.2023
Na području delovanja RC Vrbas, usevi soje se nalaze u fenofazi vidljive prve cvasti (BBCH 51).
Vizuelnim pregledom useva soje, registrovano je prisustvo larvi duvanovog tripsa ( Thrips tabacii ), u niskom intenzitetu napada.
trips na listu soje
Duvanov trips je polifagna štetočina mnogih biljnih vrsta, a štete nanose larve i odrasli, sisajući biljno tkivo duž glavnih nerava lista, gde na mestima uboda ostaju bele pege, koje se kasnije slivaju u bele pruge. Pruge su uočljive sa obe strane lista. U prolećnom periodu leti i na korovske i na gajene biljke, gde se hrani i polaže jaja. Ima više generacija godišnje. Za razvoj i razmnožavanje tripsa, pogodne su visoke temperature i suvo vreme.
Hemijske mere se ne preporučuju, zbog niske brojnosti štetočine. RC Vrbas nastavlja sa monitoringom soje na prisustvo tripsa i drugih štetnih vrsta. 25.6.2023
Na području delovanja RC Vrbas, zasadi vinove loze se nalaze u fazi od bobice su veličine zrna pšenice, do faze bobice veličine graška (73-75 BBCH).
Vizuelnim pregledom zasada vinove loze, registrovane su larve cikade Scaphoideus titanus.
Dominira prisustvo larvi drugog razvojnog stupnja, dok su larve trećeg razvojnog stupnja, koje mogu biti infektivne, u niskom indeksu napada. Ova cikada je prenosilac fitoplazme Flavescens doree, prouzrokovača zlatastog žutila vinove loze.
Hemijske mere zaštite vinove loze će se preporučiti narednih dana, sa intenzivnijim prisustvom larvi trećeg stupnja razvoja.
RC Vrbas nastavlja sa monitoringom cikade Scaphoideus titanus i signaliziraće momenat za tretman.
12.6.2023
Na području delovanja RC Vrbas, usevi pšenice i ječma se nalaze u različitim fazama razvoja ploda, od nalivanja vode, do rane mlečne zrelosti (BBCH 70 -71).
Vizuelnim pregledima klasova pšenice, na lokalitetima kod kojih zaštita nije blagovremeno sprovedena, registrovani su simptomi fuzarioze klasa ( Fusarium graminearum ), na do 14% klasova i na do 55% zaražene površine klasa.
simptomi fuzarioze klasa
ružičaste spore gljive
Fuzarioza klasa spada u ekonomski značajno oboljenje pšenice, koje može značajno uticati na smanjenje i kvalitet prinosa, zbog moguće produkcije mikotoksina.
Ovaj patogen prezimljava na biljnim ostacima, a kada se strna žita nalaze u fazi cvetanja, nastupa rizičan period za pojavu i širenje infekcije. Temperaturni raspon od 15-30°C, visoka relativna vlaga i padavine stvaraju uslove za primarne infekcije. Gljiva se širi micelijom unutar klasa, a zaražena zrna su štura i nenalivena. Inficirani klasovi su obloženi beličasto crvenom navlakom od spora, tako da se lako uočavaju.
RC Vrbas je 9.05.2023. dao preporuku za fungicidni tretman i zaštitu useva pšenice i ječma, u fazi početka cvetanja, kada je i najkritičniji period za ostvarenje infekcije. 7.6.2023
Na području delovanja RC Vrbas, na lokalitetu u Liparu, vizuelnim pregledom listova vinove loze, registrovano je prisustvo larvi cikade ( Scaphoides titanus ) na naličju lista.
larva cikade vinove loze
Vinova loza se nalazi u fenofazi razvoja ploda; mladi plodovi počinju da rastu, ostaci cvetova opadaju, bobice rastu do veličine zrna pšenice (BBCH 71-73),
Ova cikada je vektor fitoplazme Flavescence doree koja prouzrokuje veoma destruktivno oboljenje - zlatasto žutilo vinove loze.
Cikada Scaphoides titanus je monofagna vrsta, ceo svoj ciklus razvoja počinje i završava na vinovoj lozi. Ima jednu generaciju godišnje i prezimi u fazi jajeta na dvogodišnjim lastarima. Larva prolazi kroz pet stupnjeva razvoja i svojom ishranom pravi indirektne štete, prenoseći fitoplazmu Flavescence doree. Hemijske mere se za sada ne preporučuju. 3.6.2023
Na području delovanja RC Vrbas, usevi šećerne repe se nalaze u fazi potpunog zatvaranja redova (BBCH 39).
Vizuelnim pregledom useva šećerne repe, na osetljivijim sortama, registrovane su pege od prouzrokovača pegavosti lista šećerne repe (Cercospora beticola) na 3 % biljaka.
pega na listu šećerne repe
S obzirom na uslove koji vladaju u proizvodnji šećerne repe (padavine, visoka relativna vlaga ), očekuje se uskoro pojava simptoma pegavosti i na ostalim sortama.
RC Vrbas nastavlja sa redovnim pregledima biljaka i signaliziraće vreme za tretman. Proizvođačima se preporučuje da redovno pregledaju svoje parcele i prate stanje u usevima. |
|
|
|
|